Historie van onze gemeente

In Lekkerkerk bestaat al lange tijd een hervormde evangelisatie. Een vereniging met als voornaamste doel de bevordering van de prediking van de gereformeerde leer in de Nederlands Hervormde Kerk overeenkomstig Gods Woord en de drie Formulieren van Enigheid. Een doelstelling waar alle hervormd gereformeerden achter konden staan.

Waarom is er dan in de gemeente een afdeling van de Gereformeerde Bond opgericht waaruit tenslotte een deelgemeente resulteerde? De ontwikkelingen in onze gemeente gaven er blijk van dat een statutair omschreven doelstelling en het daaraan gestalte geven in de praktijk, twee zaken zijn die niet altijd gelijk opgaan. Als de prediking in de Hervormde Kerk ter plaatse niet was naar schrift en belijdenis en men toch niet buiten het verband van de Hervormde Kerk wilde treden ging men wel als hervormde evangelisatie samenkomsten beleggen. Aan deze vorm kleefden toch ook bezwaren zoals het missen van toezicht of leiding van boven af en zo zou op den duur het doel uit het oog verloren kunnen worden en de evangelisatie een doel op zichzelf worden. Het gemis van de ambten en sacramenten werd vaak niet meer gevoeld.

In 1923 werd in de gemeente Lekkerkerk de nu nog bestaande evangelisatie opgericht. Vóór 1923 kwam men, zij het in los verband, ook al wel bijeen op zondag. In de jaren daarna kreeg de evangelisatie gaandeweg het karakter van een vrije evangelisatie. Dit werd in hoofdzaak veroorzaakt doordat personen van andere kerkelijke gezindten hun inbreng kregen door van de vereniging lid te worden. Dit had weer tot gevolg dat aan niet-hervormde personen gevraagd werd in de diensten voor te gaan. Hoewel er in die jaren wel stemmen opgingen om aansluiting te zoeken bij een Oud Gereformeerde gemeente is het daar nooit van gekomen. Velen wensten de bestaande toestand te handhaven, al vond die dan ten onrechte plaats onder de naam Ned. Herv. (Geref.) Evangelisatie.

De mannenvereniging

In oktober 1951 werd tijdens een gesprek tussen de heer W. de Jong en de heer J.P. Teeuw de aanzet gegeven tot het oprichten van een hervormde mannenvereniging. Het voorstel om een mannenvereniging op te richten kwam niet zomaar uit de lucht vallen. Dit hing namelijk samen met de kerkelijke situatie zoals die zich in de achterliggende periode landelijk en ook plaatselijk in de Hervormde Kerk liet zien.

De jaren van WO II waren nog niet zo lang voorbij. Die jaren hadden een stempel gedrukt op vele kerkelijke leiders. Sindsdien leefde bij allerlei kerkelijke organen de gedachte dat het anders moest in de Hervormde Kerk. De vooroorlogse verschillen moesten verdwijnen. Men sprak toen niet slechts van links en rechts in de kerk, maar men deelde de kerk als het ware op in een viertal richtingen, een vrijzinnige, een ethische, een confessionele en een gereformeerde bondsrichting.

Het was de tijd van gemeenteopbouw. Daarin zagen we mensen van verschillende richtingen samenwerken. Op zichzelf genomen was dit natuurlijk een goed streven en het gebeurde zeker met de beste bedoelingen. De hamvraag bleef: op welke grondslag? Men zag niet dat de nood van de kerk de nood van de prediking was. De nieuwe kerkorde die was voorbereid moest met zijn formulering een samenbindend element zijn. Maar helaas bleek dat deze kerkorde op meerdere manieren was uit te leggen. Voor elk wat wils dus.

Zij die de gereformeerde leer van harte liefhadden zagen grote gevaren oprijzen. Er waren mannen in de kerk die voor deze leer met klem opkwamen tijdens kerkelijke vergaderingen en op de synode. Daarbij trachtte het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond leiding en voorlichting te geven via het beleggen van vergaderingen, het uitgeven van brochures en het schrijven van artikelen in het weekblad de Waarheidsvriend.

De afdeling Gereformeerde Bond

Er vond overleg plaats tussen het bestuur van de mannenvereniging en Ds. G. Boer, toen hervormd predikant te Gouda en lid van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond. Dit overleg resulteerde in de oprichting van een plaatselijke afdeling van de Gereformeerde Bond.

Het eerste bestuur zag er als volgt uit:

  • P. Teeuw, 1e voorzitter
  • J. de Vries, 2e voorzitter
  • G. van der Zijden, secretaris
  • B. Meerkerk, penningmeester
  • W. de Jong, alg. adj.

De taak van het bestuur bestond in de eerste plaats uit het werven van leden. Daarbij zou tevens in samenwerking met het bestuur contacten gelegd worden bij de plaatselijke hervormde kerkenraad. In dit stadium werd nog niet gedacht aan het beleggen van eigen samenkomsten.

Het leden werven verliep vlot en de plaatselijke hervormde kerkenraad werd benaderd. Er vond een gesprek plaats met de kerkenraad op 8 mei 1956 met als eindconclusie van deze vergadering:

  • De constatering dat er een afdeling van de Gereformeerde Bond in Lekkerkerk bestaat;
  • Dat de kerkenraad daarmee wilde rekenen omdat deze groep, zoals het uitgedrukt werd, een hervormde koers wilde varen.

Enige tijd later werd schriftelijk medegedeeld dat per jaar 2 doopdiensten zouden worden belegd waarin een hervormd gereformeerd predikant zou mogen voorgaan en waarin ouders, tot de gemeente behorend, hun kinderen konden laten dopen. In oktober 1956 werd de eerste doopdienst gehouden, een avonddienst, in de Hervormde kerk. Ds. J. Plomp van Gouderak ging in deze dienst voor waarin één kind werd gedoopt.

Eigen samenkomsten

Vanuit het hoofdbestuur was een schriftelijke machtiging verleend om op zondag diensten te beleggen. De vraag was alleen waar deze diensten dan moesten worden gehouden, aangezien er geen locatie voorhanden was. In 1956 was de nieuwe Eben Haëzerschool gereed gekomen en er werd aan het schoolbestuur gevraagd of zij bereid waren de nieuwe ruimte voor dit doel beschikbaar te stellen. Op dit verzoek werd positief gereageerd. Alle overige zaken werden geregeld zoals: stoelen, orgel, organisten en ook predikanten werden benaderd om voor te gaan in de diensten. Predikanten werden in die tijd bezocht om hen persoonlijk te benaderen voor de invulling van predikbeurten.

Op zondagavond 25 november 1956 werd de eerste dienst gehouden in de hal van de school. De voorganger was de heer Van Woerden.

Kerkenwerk en jeugdwerk

Zodra begonnen was met het beleggen van eigen diensten en tevens het winterseizoen aanbrak, werd ook het catechisatiewerk ter hand genomen. De heer Van Woerden werd benaderd en gemachtigd om een belijdeniscatechisatie te vormen. Op zondag 13 april 1958 was de eerste dienst waarin een 5-tal nieuwe lidmaten hun jawoord uitspraken.

Verenigingsgebouw

Er werd al snel gezocht naar een verenigingsgebouw om catechisaties in te kunnen houden en bijeenkomsten van de verenigingen. De oude school aan de Kerkweg zou namelijk verdwijnen. De gelegenheid deed zich voor toen de familie W.G. Boon spontaan een strook weiland aan de Tiendweg West kosteloos voor gebruik afstond. Er werd een vergunning gevraagd voor het plaatsen van een houten gebouwtje. Het houten gebouw van 8×12 meter had bouwtechnisch geen permanent karakter. Daarom was er om de vijf jaar een gemeentevergunning nodig om het gebruik te kunnen voortzetten.

In september 1962 kon het gebouw in gebruik worden genomen. Vele vrijwillige krachten leverden hier spontaan hun aandeel. In 1970 werd het gebruik nog verhoogd toen ook de zondagsschool “De Werf” er in werd ondergebracht. Deze zondagsschool was voorheen in Opperduit, maar door verhuizingen richting dorp was het nodig en nu ook mogelijk een deel in de nieuwe ruimte onder te brengen.

Bijstand in het pastoraat

In maart 1969 kwam het besluit vanuit de kerkenraad dat de diensten in de kerk tot twaalf keer per jaar werden opgevoerd. Daarbij was er de bereidheid gevonden dat er twee personen uit het bestuur van de afd. Gereformeerde Bond, zitting mochten nemen in de kerkenraad als ouderling met bijzondere opdracht ten behoeve van de hervormd gereformeerde groep. In 1980 werd er een derde ouderling aan toegevoegd. De vertegenwoordiging in de kerkenraad betekende het bijwonen van kerkenraadsvergaderingen, een bepaalde inbreng kunnen leveren, maar ook het dragen van een grote verantwoordelijkheid. Ook betekende het dat het sacrament van het Heilig Avondmaal bediend kon worden. Op 12 april 1970 was de eerste dienst waarin het Heilig Avondmaal werd gehouden. In deze dienst ging Ds. R.C. Cuperus, predikant te Ede, voor.

Er werd in een kerkenraadsvergadering gevraagd om een emeritus predikant of hulpprediker als bijstand in het pastoraat te benoemen t.b.v. onze afdeling. Hierop volgde dat de eerw. heer J.A. Kruithof (links op foto), hulpprediker te Monster, werd benoemd. Aan de Tiendweg Oost werd een pastorie, een z.g. montagebungalow, gebouwd. Dhr. Kruithof heeft van 1970 tot 1977 onze gemeente mogen dienen. Mijnheer Jonker (rechts op foto), komende van Randwijk waar hij hulpprediker was, volgde dhr. Kruithof op.

Kerkelijk centrum

Lange tijd is er gezocht naar een geschikte locatie om een eigen kerkelijk centrum te kunnen bouwen. Uiteindelijk werd in de Jan Ligthartstraat een locatie gevonden. Op deze locatie stond toen, in 1980, nog een schoolgebouw.  Volgens het bestemmingsplan mocht daar zonder problemen een kerkelijk centrum worden gebouwd. Op 1 juni 1981 werd de eerste paal geslagen.

Het werd woensdag 24 februari van het jaar 1982 toen ‘t Venster – zo zou het gebouw heten – officieel werd geopend. De overdracht aan het stichtingsbestuur van de Gereformeerde bond vond plaats door de voorzitter van de bouwcommissie de heer H. Klerk.

Op zondag, 28 februari 1982, hield Ds. J. den Besten uit Ede de eerste dienst in ‘t Venster.

Naar een deelgemeente

Na veel overleg in de kerkenraad, bestuur van de Gereformeerde Bond en Ds. Groot van de Hervormde Gemeente Lekkerkerk, werd er een aanvraag gedaan voor een deelgemeente. Deze aanvraag werd uiteindelijk ingewilligd.

De instituering kon toen beginnen. De scriba van de Provinciale Kerkvergadering had daarbij de leiding. Er moest allereerst schriftelijk opgegeven worden wie tot de deelgemeente wilde behoren. Dit moest weer worden doorgegeven en geregeld met de kerkenraad van de bestaande gewone gemeente. De verkiezing van kerkenraadsleden volgde op 29 mei 1985. Er werden toen 5 ouderlingen, 3 ouderlingen-kerkvoogd en 3 diakenen gekozen.

Vanaf 1 juni 1985 heet de deelgemeente: “Hervormde Gemeente ‘t Venster”.

Predikanten van Hervormde gemeente ‘t Venster

Op 31 augustus 1986 mocht ds. P. Molenaar, komende van Amersfoort, als eerste predikant van de Hervormde Gemeente ‘t Venster, intrede in de gemeente doen.

Overzicht predikanten vanaf 1986 tot heden:

Ds. P. Molenaar Ds. J.R. Volk Ds. G.J. Hiensch Ds. W.P. Emaus
(1986-1992) (1993-1997) (1999-2006) (2007-2016)